Sokak Hayvanlarının Yasal Hakları

    Türkiye'de 5199 sayılı Hayvanları Koruma Kanunu, hayvan haklarını koruma amacıyla 2004 yılında yürürlüğe girmiştir. Bu yasa, hayvanların yaşama hakkını koruma ve refahlarını sağlama ilkelerine dayanır ve sokak hayvanları konusunda önemli düzenlemeler içerir. Sokak hayvanlarına yönelik bu yasal düzenlemeler, sahipsiz ya da güçten düşmüş hayvanların bakım, rehabilitasyon, sahiplendirilme ve dijital kimliklendirme gibi süreçleri kapsamaktadır. Yasa kapsamında, sokak hayvanlarının korunması ve sağlık hizmetlerinin sağlanması yerel yönetimlerin, yani belediyelerin sorumluluğundadır. Belediyeler, sahipsiz hayvanları toplayarak kurdukları bakımevlerinde tedavi, kısırlaştırma, aşılama ve rehabilitasyon işlemlerini gerçekleştirmekle yükümlüdür. Rehabilitasyon işlemi tamamlanan hayvanlar, sahiplendirilene kadar barınaklarda kalır; sahiplendirilemeyen hayvanlar ise mümkün olduğunca doğaya salınır. Ancak bu sürecin belediyelerin denetim ve kontrolünde devam etmesi esastır.

    Kanun, belirli şartlar altında sokak hayvanları için ötanazi uygulanmasına izin verir. Bakımevine alınan hayvanlardan, halk sağlığını tehdit eden bulaşıcı hastalıklara sahip olanlar ya da davranışları itibarıyla insan ve diğer hayvanlar için tehlike teşkil eden hayvanlar için ötanazi yapılabilir. Bu işlemler kanunda belirlenen çerçeve içinde gerçekleştirilmek zorundadır.

    Büyükşehir ve il belediyeleri ile nüfusu 25 bini aşan belediyeler, sokak hayvanlarının bakımı ve rehabilitasyonu için bütçelerinin belirli bir kısmını bu amaca ayırmakla yükümlüdür. Bu düzenleme, hayvanların sağlık hizmetlerine erişimini ve refahını sağlamayı amaçlamaktadır. Ayrıca, yasa gereği, hayvanların dijital kimliklendirme ile kayıt altına alınması zorunlu hale getirilmiştir. Bu dijital kimliklendirme, sahipsiz hayvanların takibini kolaylaştırmakta ve olası bir durumda sahiplenilmesini hızlandırmaktadır.

    Sokak hayvanlarının yaşam hakkını ve refahını koruma amacı güden bu yasa, hayvanlara yapılan kötü muamele ve ihmal durumlarında da cezai yaptırımlar öngörmektedir. Yasayla, hayvanların temel haklarını güvence altına almak hedeflenmekte; ancak uygulamada yaşanan zorluklar nedeniyle düzenlemenin iyileştirilmesi gerekmektedir.

• 1. Türkiye Cumhuriyeti Mevzuat Bilgi Sistemi - 5199 Sayılı Hayvanları Koruma Kanunu: mevzuat.gov.tr
• 2. 7527 Sayılı Hayvanları Koruma Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun - www.alomaliye.com
• 3. Hayvanları Koruma Kanununda Değişiklik Öngören Teklifin TBMM Tarım, Orman ve Köyişleri Komisyonunda Gerçekleştirilen Toplantısına TBB'nin Görüşleri Sunulmuştur - Türkiye Barolar Birliği: www.barobirlik.org.tr